Dielde Romte | Shared Space
27/04/2022, 14:15
Gister tijdens de raadsvergadering met een minimale meerderheid aangenomen, deze motie van BVNL:
Constaterende dat:
– De onoverzichtelijke situaties op de kruisingen van de Haadwei mede worden veroorzaakt door Shared Space zones.
– Shared Space niet geschikt is voor ‘’drukke’’ doorgaande wegen waar voornamelijk autoverkeer is.
– Er steeds meer gemeenten zijn die Shared Space zones afzweren.
Overwegende dat:
– De gemeente een verantwoordelijk heeft om te zorgen voor een goede doorstroom op wegen maar ook dat weggebruikers zowel automobilisten als fietsers zich veilig voelen op de openbare weg.
Roept het college op:
– Bij toekomstige wegenplannen geen gebruik meer te maken van Shared Space zones op de drukkere doorgaande wegen.
Zoals gezegd, een kleine meerderheid was voor en daarmee is deze motie aangenomen.
Onze fractie was verdeeld: Johan en Auke waren tegen.
Het is waar, dat “onoverzichtelijke situaties worden veroorzaakt door Shared Space zones”
Maar is het motto van Dielde Romte juist niet: ‘Liever veiligheid met onzekerheid dan ongelukken met duidelijkheid’.
Heeft de “Shared Space” echt een kans gekregen in onze gemeente?
Hoewel het besluit onomkeerbaar is, toch nog even wat achtergronden
Dielde Romte
Shared space (Nederlands; gedeeld ruimtegebruik) is een in Nederland ontwikkeld verkeersconcept dat de multifunctionaliteit, en daarmee de relatie tussen verkeersveiligheid en de omgeving, van de openbare ruimte centraal stelt. Deze variant van het woonerf is bedacht door verkeerskundige Hans Monderman. Belangrijk uitgangspunt is dat als verkeersruimtes zijn ingericht als verblijfsruimte, ze niet in de eerste plaats geïnterpreteerd zullen worden als verkeersruimte. Daartoe zijn richtinggevende kenmerken als verkeersborden, verkeerslichten en stoepranden zoveel als mogelijk afwezig. Verkeersremmende obstakels als fietsklemmen, zitbanken en bloembakken zijn wel in ruime mate geplaatst. Zo ontstaat in een verblijfsruimte waarin ook het verkeer van voetgangers, fietsen, scooters en auto’s dient te worden afgewikkeld. Iedere verkeersdeelnemer wordt ter plekke aangesproken op eigen verantwoordelijkheidsgevoel en inzicht omdat aanwijzingen en ge- en verboden ontbreken.
Monderman’s motto was ‘Liever veiligheid met onzekerheid dan ongelukken met duidelijkheid’. Dit is in feite de essentie van door alle verkeersdeelnemers gebruikte gebieden in de openbare ruimte. Door het weghalen van aanwijzingen voor de automobilist wordt het straatbeeld onoverzichtelijker en neemt hierdoor de subjectieve veiligheid af. Doordat de subjectieve veiligheid afneemt zal een weggebruiker alerter en voorzichtiger rijgedrag vertonen, waardoor de objectieve veiligheid juist toeneemt. Uit onderzoek van Grontmij blijkt dat maatregelen die dat bevorderden een positief effect had op het aantal verkeersongevallen in Haren, een van de steden waar het shared space principe is ingevoerd. Belangrijk onderdeel is dat de inrichting van de openbare ruimte uitnodigt tot sociaal gedrag. De weggebruiker moet aan de omgeving kunnen zien wat gepast en ongepast is. Door middel van sociale interactie tussen de verschillende verkeersdeelnemers en het maken van oogcontact moet worden bepaald wie voorrang heeft en wat het gewenst gedrag is. De wegen zijn vrij van asfalt en er zijn geen stoepranden. De verschillende verkeersdeelnemers maken allemaal gebruik van dezelfde straat en voorschriften over het gebruik van die straat ontbreken. Doordat het gevoel van onveiligheid hierdoor toeneemt voelt de automobilist zich hopelijk uitgenodigd voorzichtig te rijden.
Er zijn negatieve kanten aan de ‘gedeelde ruimtes’ in het verkeer. Bepaalde risicogroepen zoals ouderen en gehandicapten ervaren door gebrek aan overzicht en duidelijkheid problemen bij het juist inschatten van complexe en drukke situaties. Inwoners van gebieden waar “dielde romtes” zijn aangelegd klagen er over dat ze zich daar onveilig voelen. Dit is het logisch gevolg van het principe dat een gevoel van onveiligheid noodzakelijk is om het systeem te laten werken.
Veilig Verkeer Nederland schrijft:
In een Shared Space gebied is er plaats voor iedereen; er is geen weggebruiker die domineert. Het gebied wordt zodanig ingericht, dat de ruimtelijke inrichting en de ruimtelijke context het wenselijke gedrag afdwingt. Hierbij wordt het gebruik van verkeersborden en markeringen tot een minimum beperkt en zijn verkeerslichten en andere sturende verkeersmaatregelen overbodig.
In een verblijfsruimte of -omgeving is het wenselijk dat de weggebruiker door de wijze van inrichting van de ruimte zoveel mogelijk bewust wordt gemaakt van de aanwezigheid van menselijke activiteiten of bijzondere objecten. Ook wordt er geen nadrukkelijk onderscheid aangebracht voor de verschillende gebruikers van de ruimte. Veilig verkeersgedrag in verblijfsgebieden moet dus niet worden afgedwongen met verkeerstechnische en juridische middelen, die de doorreizende gebruiker vertellen dat hij zich in een verkeersruimte bevindt, maar door versterking van de leesbaarheid van het verblijfskarakter van de ruimte. Het verblijfskarakter van verblijfsgebieden wordt versterkt door verkeer en infrastructuur in te passen in het ruimtelijke ontwerp van een plek, aangepast aan de lokale context.
Naast veiligheid en ruimtelijke kwaliteit staat Shared Space daarmee ook voor proceskwaliteit. Van belang is dat niet alleen de eigen verantwoordelijkheid op straat, maar ook tijdens het proces van totstandkoming van een nieuwe herinrichting in belangrijke mate teruggaat naar de gebruikers van de openbare ruimte. Dit vraagt niet alleen om een andere wijze van proces voeren, maar tevens tot een andere manier van samenwerken tussen de verschillende beleidsterreinen en/of sectoren binnen de overheid. Niet langer een overheid die op basis van richtlijnen en normen bepaalt hoe en wat er moet gebeuren, maar een proces waarbij gezamenlijk met bewoners, ondernemers en professionals problemen worden geïnventariseerd, doelen worden bepaald en oplossingen worden ontwikkeld. Shared Space is dus per definitie maatwerk en krijgt op elke plek een andere uitwerkingsvorm.
Shared Space is als volgt te kenmerken:
Verblijfsgebieden: In de benadering van Shared Space moet het ontwerp van een verblijfsgebied sociaal en voorzichtig gedrag aanmoedigen. Door minder te reguleren met borden en verkeerstekens en meer een beroep te doen op het zelfregulerend vermogen van mensen, wordt sociaal gedrag aangemoedigd. Verkeersregels maken plaats voor sociale regels. Door het herstellen van de interactie op plekken waar sociaal gedrag voor de hand ligt, kan het aantal ongevallen omlaag worden gebracht. Vermindering van het aantal verkeersborden, drempels, belijning en andere omgevingsvreemde verkeerselementen verhoogt daarnaast de kwaliteit van de ruimte.
Gebruik maken van de context van de plek: Een belangrijk uitgangspunt van Shared Space is, dat het gedrag op wegen in gebieden met een verblijfskarakter sterker wordt beïnvloed door de expressie van de omgeving, dan door de gebruikelijke verkeerskundige instrumenten en maatregelen. Daar wordt dan ook terughoudend mee omgegaan. In plaats hiervan wordt gebruik gemaakt van ruimtelijke elementen en de landschappelijke context om het gewenste gedrag te bewerkstelligen.
Gedeeld ruimtegebruik: Alle gebruikers delen zoveel mogelijk op gelijke basis de ruimte. Het scheiden van verkeersstromen verhoogt de snelheid en de ernst van ongevallen. Het scheiden van verkeersstromen is een maatregel die niet past in een verblijfsomgeving. Het werkt blik vernauwend en daardoor snelheid verhogend. Doordat ieder een eigen baan heeft, houden mensen minder rekening met andere weggebruikers. En ongevallen vinden vooral plaats waar de wegen van verschillende weggebruikers elkaar kruisen.
Liever ongeordend dan schijnveilig: Wat veilig voelt, hoeft niet veilig te zijn. En andersom: wat onveilig voelt, kan heel veilig zijn. In de optiek van Shared Space is gevoel van onveiligheid dus een middel om de objectieve veiligheid te vergroten.
Contexteigen materialisering: Ruimtelijke kwaliteit wordt voor een groot deel bepaald door de gekozen materialen; De kleur en het type bestrating benadrukken en versterken de eigenschappen van de omgeving. Binnen Shared Space wordt gezocht naar gebieds- of contexteigen materialen die passen bij het karakter van de omgeving. Plaatsing van bijvoorbeeld meubilair en verlichting wordt gebruikt om de ruimte vorm te geven en gedrag in de ruimte te sturen.
Auteur: Henk Veenstra, Kenniscentrum Shared Space
Volgens de meerderheid van de raad is dit dus een mislukt experiment en niet voor herhaling vatbaar.
Terug naar de rotondes en de verkeersborden dus op de Haadwei in Damwâld
Het is niet anders …….
Meer lezen?
Zie: https://www.omropfryslan.nl/nieuws/883760-shared-space-te-gevaarlijk-nog-even-wennen